Сямейны капітал, ордэн Маці, дапамогі ... на якія яшчэ формы падтрымкі могуць разлічваць сем'і з дзецьмі?

У рамках правядзення ў 2021 годзе Года народнага адзінства напярэдадні Дня сям'і, які адзначаецца ў нашай краіне 15 траўня, праходзіць рэспубліканская акцыя "мая сям'я-мая краіна". Яе ініцыятарам выступіла Міністэрства працы і сацыяльнай абароны.

Напярэдадні свята і прымеркаваных да яго мерапрыемстваў наш журналіст сустрэўся з начальнікам упраўлення па працы, занятасці і сацыяльнай абароне і даведаўся, якая падтрымка аказваецца дзяржавай сем'ям, якія выхоўваюць дзяцей.
- Ірына Францаўна, раскажыце, калі ласка, на якую падтрымку могуць разлічваць сем'і з дзецьмі?

- Для падтрымкі сем'яў з дзецьмі рэалізуецца комплекс мер з асаблівым акцэнтам на шматдзетныя сем'і. Гэта выплата дапамог у сувязі з нараджэннем і выхаваннем дзяцей; прадастаўленне сямейнага капіталу шматдзетным сем'ям; сацыяльнае абслугоўванне сем'яў з дзецьмі; дзяржаўная падтрымка пры будаўніцтве (рэканструкцыі) жылля; забеспячэнне бясплатным харчаваннем дзяцей першых двух гадоў жыцця і іншыя віды дзяржаўнай адраснай сацыяльнай дапамогі; гарантыі ў сферы адукацыі, аховы здароўя, пенсійнага, працоўнага, падатковага і жыллёвага заканадаўства.

— Спыніцеся больш падрабязна на дапамогах.

- У рэспубліцы дзейнічае разгалінаваная сістэма дзяржаўных дапамог. У яе ўваходзяць тры групы дапамог: па мацярынстве, сямейныя і па часовай непрацаздольнасці, па догляду за дзецьмі — усяго 11 відаў.

Так, выплачваецца дапамога ў сувязі з нараджэннем дзіцяці. Пасля нараджэння першага дзіцяці выплата складае 10 бюджэтаў пражытачнага мінімуму (на 1 мая гэта 2 732,70 руб.), на другога і наступных дзяцей-14 БПМ (на 1 мая — 3 825,78 руб.). Дапамога жанчынам, якія сталі на ўлік да 12-тыднёвага тэрміну цяжарнасці ў арганізацыях аховы здароўя, выплачваецца ў памеры 1 БПМ.

Дапамога па доглядзе дзіцяці ва ўзросце да 3 гадоў на першае дзіця складае на 1 мая 472,92 руб. ; на другога і наступных дзяцей-540,48 руб. ; на дзіця-інваліда-608,04 руб.

Калі ў сям'і, якая выхоўвае дзіця ва ўзросце да 3 гадоў, маюцца старэйшыя дзеці, прызначаецца штомесячная дапамога сем'ям на дзяцей ва ўзросце ад 3 да 18 гадоў у перыяд выхавання дзіцяці ва ўзросце да 3 гадоў у памеры 50 адсоткаў БПМ (136,64 руб.). Выплата вырабляецца адным са старэйшых дзяцей у перыяд выхавання дзіцяці ва ўзросце да 3 гадоў.

Дадатковыя выплаты таксама ажыццяўляюцца са сродкаў мясцовага бюджэту пры нараджэнні дваіх і больш дзяцей. У 2020 годзе праведзена выплата 2 сем'ям на суму 1946,60 рублёў. У перыяд са студзеня па красавік 2021 года выплачана 1 сям'і на суму 1032,44 рублёў.

- У Ашмянскім раёне 557 шматдзетных сем'яў. Статыстыка паказвае, што апошнія пяць гадоў назіраецца тэндэнцыя павелічэння іх колькасці. Гэта-вынік вышэйназваных формаў падтрымкі?

— Безумоўна. А яшчэ, мабыць, самай галоўнай формай падтрымкі з'яўляецца сямейны капітал, праграма якога рэалізуецца ў Беларусі з 2015 года. Сямейны капітал-гэта аднаразовае прадастаўленне безнаяўнай грашовай выплаты ў памеры $ 10 тыс. пры нараджэнні (усынаўленні) трэцяга або наступных дзяцей. З 1 студзеня 2020 года сямейны капітал прызначаюць выключна ў беларускіх рублях. З 1 студзеня 2021 года яго праіндэксавалі і цяпер ён складае 23 737,5 руб.

Па праграме "Сямейны капітал" за 2015-2019 гады
для шматдзетных сем'яў Ашмянскага раёна адкрыта 353 дэпазітных рахункі на суму 3 530 000 даляраў ЗША, за 2020 - мінулы перыяд 2021 года адкрыта 104 дэпазітных рахункі на суму 2 362 275 рублёў.

— «Ашмянскі веснік» неаднаразова пісаў аб асаблівасцях сямейнага капіталу і сем'ях, якія скарысталіся ім датэрмінова, аднак, думаю, нялішнім будзе нагадаць, у якіх выпадках гэта магчыма.

- Ашмянскім раённым выканаўчым камітэтам прынята 161 рашэнне аб датэрміновым распараджэнні сродкамі сямейнага капіталу па такіх напрамках, як паляпшэнне жыллёвых умоў-150, атрыманне адукацыі ў дзяржаўных установах адукацыі-5; атрыманне медыцынскіх паслуг у арганізацыях аховы здароўя-6.

- А што сабой уяўляе дзяржаўная адрасная сацыяльная дапамога?

- Гэты від дапамогі аказваецца з 2007 года. За 2020 год у выглядзе аднаразовай і штомесячнай сацыяльнай дапамогі адрасная сацыяльная дапамога аказана 197 грамадзянам на агульную суму 73913,61 руб. за 1 квартал 2021 года-36 грамадзянам на агульную суму 14695,1 руб.

Яна, да прыкладу, прадугледжвае забеспячэнне прадуктамі харчавання дзяцей першых двух гадоў жыцця.

- Наколькі памятаю, штогод напярэдадні пачатку новага навучальнага года шматдзетным сем'ям аказваецца дапамога па падрыхтоўцы дзяцей да школы.

- Гэтая акцыя стала ўжо традыцыйнай і прадугледжана Дзяржаўнай праграмай " Здароўе народа і дэмаграфічная бяспека Рэспублікі Беларусь». Так, аднаразовую матэрыяльную дапамогу да пачатку 2020/2021 навучальнага года атрымалі 510 шматдзетных сем'яў на агульную суму 24 334,00 руб. прыемна, што да гэтай акцыі падключаюцца прадпрыемствы і арганізацыі.

- Якая, на Ваш погляд, у фармаванні іміджу шматдзетных сем'яў ролю ордэна Маці?

- Упэўненая, што гэтая значная дзяржаўная ўзнагарода з'яўляецца прыемным бонусам для мам, якія нарадзілі і выхавалі пяць і больш дзяцей. З 2005 года ордэнам Маці ў нашым раёне ўзнагароджаны 22 шматдзетныя маці, у тым ліку ў 2020 годзе — 5.

 - Але ж, пагадзіцеся, нялёгкая праца-выхаваць пяцёра і больш дзяцей.

- З гэтым не паспрачаешся. Праўда, пэўная дапамога аказваецца і ў гэтым кірунку. Так, прадастаўляецца паслуга пагадзіннага догляду за дзецьмі (паслугі няні). Яна прадастаўляецца сем'ям, якія выхоўваюць дваіх і больш дзяцей, якія нарадзіліся адначасова (двайнят, трайнят), ва ўзросце да 3 гадоў, дзяцей-інвалідаў ва ўзросце да 18 гадоў. З 2018 года права на паслугу няні прадастаўлена таксама сем'ям, дзе абодва бацькі або адзін з бацькоў у няпоўнай сям'і з'яўляюцца інвалідамі I і II груп. У 2020 і 2021 годзе паслугай няні скарысталіся 6 сем'яў.

- Шырока абмяркоўваецца ўнясенне змяненняў у пенсійнае заканадаўства-асаблівыя ўмовы выхаду на пенсію шматдзетных мам. А якія працоўныя гарантыі ёсць у шматдзетных сёння?

- Асноўныя працоўныя гарантыі распаўсюджваюцца на абодвух бацькоў. Адна з іх — адпачынак па догляду за дзіцем да дасягнення ім узросту 3 гадоў. Прадугледжана таксама права працуючым маці або бацьку на свабодныя ад працы дні з захаваннем сярэдняга заробку — якія выхоўваюць дзіця-інваліда да 18 гадоў — на адзін дадатковы выхадны дзень у месяц, аплачваецца за кошт сродкаў дзяржаўнага сацыяльнага страхавання; якія выхоўваюць траіх і больш дзяцей да 16 гадоў (дзіцяці-інваліда да 18 гадоў) — на адзін дадатковы выхадны дзень у тыдзень, аплачваецца за кошт сродкаў наймальніка.

Акрамя таго, ёсць пэўныя гарантыі ў прадастаўленні адпачынкаў, абавязковым прадаўжэнні тэрміну кантракту, прадастаўленні бацьку кароткачасовага водпуску пры нараджэнні дзіцяці, а таксама выбары водпуску бацьку, воспитывающему дзіцяці з інваліднасцю. З'явілася афіцыйная магчымасць дыстанцыйнай занятасці.

Такім чынам, у Рэспубліцы Беларусь падтрымка сям'і з'яўляецца нацыянальным прыярытэтам. І відавочна, што ён захаваецца ў будучыні.

Гутарыла Людміла Рыбік.