Каментар да Закона Рэспублікі Беларусь ад 9 студзеня 2017 г. 14 - З Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у некаторыя законы Рэспублікі Беларусь

Закон Рэспублікі Беларусь ад 9 студзеня 2017 г. № 14 - З «Аб унясенні змяненняў і дапаўненняў у некаторыя законы Рэспублікі Беларусь» (далей - Закон) прыняты ў мэтах прывядзення норм некаторых законаў Рэспублікі Беларусь у адпаведнасць з палажэннямі ўказаў Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 8 снежня 2014 года № 570 "Аб удасканаленні пенсійнага забеспячэння», ад 31 снежня 2015 года № 534 "Аб пытаннях сацыяльнага забеспячэння», ад 11 красавiка 2016 года № 137 "Аб удасканаленні пенсійнага забеспячэння". Закон утрымлівае таксама рэдакцыйныя карэкціроўкі асобных норм законаў з улікам напрацаванай практыкі іх прымянення, а таксама вынікаў,  якія ўступілі ў сілу іншых нарматыўных прававых актаў.

Законам ўнесены змены ў Закон Рэспублікі Беларусь "Аб пенсійным забеспячэнні", якія прадугледжваюць, у прыватнасці:

1) паэтапнае павышэнне агульнаўстаноўленага пенсіённага ўзросту для прызначэння працоўнай пенсіі па ўзросту на агульных падставах (пункт 4 артыкула 1 Закона), суразмернае павышэнне ўзросту, які дае права на пенсію па ўзросту за работу з асаблівымі ўмовамі працы (пункты 5 і 6 артыкула 1 Закона), датэрміновыя пенсіі па ўзросту сацыяльна неабароненым катэгорыям грамадзян (інвалідам з дзяцінства, бацькам дзяцей-інвалідаў, маці вайскоўцаў, якія загінулі,  шматдзетным маці, якія нарадзілі і выхавалі 5 і больш дзяцей, ліліпутам і карлікам) (пункты 7 - 10 артыкула 1 Закона), за выслугу гадоў (пункты 7 і 18 Закона);

2) павелічэнне з 1 студзеня 2017 года штогод на 6 месяцаў да 20 гадоў патрэбнага для назначэння працоўных пенсій па ўзросту і за выслугу гадоў мінімальнага стажу працы з выплатай абавязковых страхавых узносаў (далей - страхавы стаж) (ў 2016 годзе складаў 15 гадоў 6 месяцаў, у 2017 годзе складае 16 гадоў і г.д.) (пункт 2 артыкула 1 Закона).

Даведка: Павелічэнне страхавога стажу не закранае сацыяльна неабароненыя катэгорыі асоб, для якіх фарміраванне доўгага страхавога стажу аб'ектыўна цяжка (бацькоў дзяцей-інвалідаў, шматдзетных маці, якія нарадзілі пяць і больш дзяцей, інвалідаў з дзяцінства і іншых). Для назначэння iм датэрміновай працоўнай пенсіі па ўзросту захаваны ранейшыя ўмовы па мінімальным 5-гадовым страхавым  стажы. Таксама захаваны ранейшыя патрабаванні па страхавому стажу для прызначэння працоўных пенсій па інваліднасці і па выпадку страты карміцеля. Для гэтых пенсій дастаткова факту выплаты страхавых узносаў;

3) павелічэнне штогод на адзін год перыяду, з заробку за які вылічваецца пенсія, да фактычна наяўнага ў асобы, якая звярнулася па пенсію, стажу працы (ў 2016 - 22 гады, у 2017 годзе - 23 гады і г.д.) (пункт 21 артыкула 1 Закона);

4) змена ўмовы прымянення нормы аб павелічэнні памеру пенсіі па ўзросту з улікам перыядаў работы без яе атрымання, прадугледжанай артыкулам 23-1 Закона "Аб пенсійным забеспячэнні". За перыяды работы пасля 1 студзеня 2017 года павелічэнне ажыццяўляецца пры ўмове прызначэння пенсіі па ўзросту на агульных падставах і адмовы ад яе атрымання. Разам з тым, у Законе замацавана ахоўная норма, згодна з якой перыяды работы да 1 студзеня 2017 года без атрымання дзяржаўнай пенсіі пасля набыцця права на пенсію па ўзросту на агульных падставах (акрамя перыядаў работы да 1 верасня 1998 года, ўлічаных пры прызначэнні пенсій да названай даты) улічваюцца для павелічэння памеру пенсіі па ўзросту ў адпаведнасці з артыкулам 23-1 названага Закона незалежна ад ўмовы назначэння пенсіі (пункт 12 артыкула 1 праекта Закона). Названая норма ўступіла ў сілу з 1 студзеня 2017 году;

5) ўключэнне ў стаж працы перыядаў альтэрнатыўнай службы (пункт 19 артыкула 1 Закона);

6) штомесячнае павышэнне пенсій асобам, узнагароджаным ордэнамі Айчыны трох ступеняў, на 500 працэнтаў мiнiмальнага памеру пенсii па ўзросту (пункт 23 артыкула 1 Закона);

7) змена падстаў і ўмоў для пераразлікаў працоўных пенсій: на падставе ўказаў Прэзiдэнта Рэспублiкi Беларусь, не радзей за адзін раз у год у межах сродкаў бюджэту дзяржаўнага пазабюджэтнага фонду сацыяльнай абароны насельніцтва (пункт 25 артыкула 1 Закона);

8) магчымасць атрымання органамі, якія ажыццяўляюць пенсіённае забеспячэнне, без пісьмовай згоды фізічных асоб звестак з інфармацыйных рэсурсаў і сістэм, якія змяшчаюць персанальныя дадзеныя гэтых фізічных асоб (пункт 1 артыкула 1 Закона);

9) ўдакладненне нормы аб выплаце пенсіі асобам, якія з'яўляюцца індывідуальнымі прадпрымальнікамі (пункт 34 артыкула 1 Закона).

Законам ўнесены таксама змяненні ў Законы Рэспублікі Беларусь "Аб асновах дзяржаўнага сацыяльнага страхавання» і «Аб абавязковых страхавых узносах у бюджэт дзяржаўнага пазабюджэтнага фонду сацыяльнай абароны насельніцтва Рэспублікі Беларусь», абумоўленыя распаўсюджваннем з 1 студзеня 2016 года на замежных грамадзян і асоб без грамадзянства, якія працуюць у рэспубліцы Беларусь або з'яўляюцца індывідуальнымі прадпрымальнікамі, абавязковага дзяржаўнага сацыяльнага страхавання (артыкулы 3 і 4 Закона).

У сувязі з павышэннем з 1 студзеня 2017 года агульнаўстаноўленага пенсіённага ўзросту адпаведныя карэкціроўкі ўнесены ў Грамадзянскі, Крымінальны і Крымінальна-выканаўчы кодэксы Рэспублікі Беларусь, Законы Рэспублікі Беларусь "Аб дзяржаўнай службе ў Рэспубліцы Беларусь», «Аб ахоўнай дзейнасці ў Рэспубліцы Беларусь", "Аб дзяржаўных сацыяльных льготах, правах і гарантыях для асобных катэгорый грамадзян»,«Аб папярэджанні інваліднасці і рэабелітацыі інвалідаў»,«Аб парадку і ўмовах накіравання грамадзян у лячэбна-працоўныя прафілакторыі і ўмовах знаходжання ў іх","Аб альтэрнатыўнай службе",  "Аб сацыяльнай абароне грамадзян, якія пацярпелі ад катастрофы на Чарнобыльскай АЭС, іншых радыяцыйных аварый "(артыкулы 5 - 13 Закона).

Закон (акрамя пункта 12 артыкула 1) уступіў у сілу з 13 студзеня 2017 года, а пункт 12 артыкула 1 - з 1 студзеня 2017 года.