Нішто на зямлі не праходзіць бясследна: васьмідзесяцігадовы юбілей адзначыў Мікалай Кандраценка

   У адзін са снежаньскіх дзён сям'я Кандраценка адсвяткавала васьмідзесяцігадовы юбілей кіраўніка сямейства-Мікалая Аляксандравіча. Пра гэтага чалавека мы даведаліся ад Ірыны Іванаўны Буйноўскай-былога дырэктара Ашмянскага сыраробнага завода, а цяпер-старшыні савета першаснай ветэранскай арганізацыі прадпрыемства. На заводзе памятаюць і з павагай ставяцца да людзей, чыімі рукамі і працай ствараўся завод, яго імідж і традыцыі. Дзень, калі ўсё пачалося…    Дзень, калі Мікалай Аляксандравіч Кандраценка прыехаў у Ашмяны адразу пасля службы ў войску, ён памятае да драбнюткіх дэталяў і сёння. Ён стаў паваротным у яго жыцці і лёсе. У зімовы снежаньскі дзень маладзенькі малодшы сяржант у ваеннай форме з невялікім чамаданам у руцэ выйшаў на чыгуначнай станцыі "Ашмяны" і са здзіўленнем даведаўся, што гэта не тыя Ашмяны, што яму патрэбныя, — да горада трэба дабірацца на аўтобусе. Здзівіў і зварот да яго мясцовага жыхара, у якога ён спытаў дарогу – - "панок". У Хойніцкім раёне Гомельшчыны, адкуль ён родам, так не казалі. У гэты дзень было яшчэ шмат нечаканасцяў. Горад у адну вузкую вуліцу не ўразіў-драўляныя аднапавярховыя дамы, якія стаяць ушчыльную да дарогі, дзе — нідзе-двухпавярховыя з чырвонай цэглы, рэдкія машыны і падводы з коньмі. Стаў шукаць масласырзавод, куды прыехаў на працу. Паказалі на новы завод за горадам. Прыйшоўшы туды, убачыў, што той яшчэ толькі ўзводзіцца, усюды будаўнічыя матэрыялы, працуе тэхніка, людзі, якія мітусіліся туды-сюды людзі, разбітыя коламі каляіны. Пошукі адміністрацыі прывялі назад у цэнтр горада, дзе знаходзіўся Стары масласырзавод-сёння на яго месцы размясціўся будынак райвыканкама. Знайшоў прараба і адразу трапіў на палітзанятасці, якія строга праходзілі кожны чацвер з 18.00 да 19.00.    На наступны дзень, 13 снежня 1965 года, прыступіў да працы. Першы працоўны дзень быў яшчэ і днём нараджэння Мікалая Аляксандравіча. І яшчэ сорак дзён нараджэння ён сустрэў на заводзе. Сорак гадоў і два дні ён прапрацаваў тут: спачатку машыністам халадзільных установак, кампрэсаршчыкам, а затым майстрам і галоўным механікам кампрэсарнага ўчастка. Апошнія чатыры гады, ужо будучы на пенсіі, зноў працаваў кампрэсаршчыкам. Сказаў: "З чаго пачынаў, тым і буду!».    Як маладыя мы былі…    Ужо шаснаццаць гадоў Мікалай Аляксандравіч не працуе, але аб сваім заводзе і завадчанах не забывае. Занадта шмат сіл, працы, энергіі, часу было аддадзена працы, каб забыцца пра ўсё ў раптоўна. Мікалай Аляксандравіч разам з заводам мужаў, рос, развіваўся і жыў. Ён памятае ўсіх дзесяцёх дырэктараў, пад кіраўніцтвам якіх працаваў, і людзей, якія працавалі з ім побач на працягу многіх гадоў. Тут ён сустрэў сваю будучую жонку Раісу Мікалаеўну, якая пасля заканчэння Пінскага хіміка-тэхналагічнага тэхнікума прыехала на завод па размеркаванні і таксама, як муж, прапрацавала да самай пенсіі-лабарантам хіміка-бактэрыялагічнага аналізу, а пазней радыёлагам.    Калі чытаеш успаміны Мікалая Аляксандравіча, апублікаваныя ў кнізе Тамары Філіповіч "час і людзі", пра першыя гады працы новага завода, здзіўляешся: працавалі цяжка, без выходных, многія тэхналагічныя працэсы даводзілася праводзіць уручную, часта здараліся паломкі абсталявання. Амаль усе тэхналагічныя ланцужкі трэба было рэканструяваць, перарабляць сваімі сіламі прама ў працэсе працы без прыпынку вытворчасці. І нягледзячы ні на якія цяжкасці, людзі ўсё роўна ўмелі радавацца, падтрымлівалі адзін аднаго, адзначалі разам Святы. Мікалай Аляксандравіч працай «гарэў» — яму асабіста належыць не адно рацыяналізатарскую прапанову па паляпшэнню тэхналагічнага абсталявання завода. У 1970 годзе яго тэхнічныя рашэнні былі адзначаны на выставе дасягненняў народнай гаспадаркі ў Маскве.    На адзін з дзён нараджэння Мікалаю Аляксандравічу падарылі фотаапарат "Чайка", і ён загарэўся фатаграфіяй. Дзякуючы яго захапленню на заводзе захавалася шмат гістарычных здымкаў. Днём ён здымаў, а ўначы таксама захоплена выяўляў і рабіў фатаграфіі. Часам для праяўкі фатаграфій выкарыстаў старую трубу завода Стругачоў на тэрыторыі дражджавога завода. Труба даўно не выкарыстоўвалася па прызначэнні, але адносна невялікія памеры і поўная цемра ў ёй ідэальна падыходзілі для праявы плёнкі. Дырэктар дражджавога завода Міхаіл Кулік, таксама аматар фатаграфіі і сябар Мікалая Аляксандравіча, дазваляў карыстацца ёю і нават дапамагаў праяўляць плёнку.    У нястомнай кругазвароце прамчалася жыццё, выраслі дзве дачкі, масласырзавод стаў сучасным мадэрнізаваным прадпрыемствам. Мікалай Аляксандравіч па праве ганарыцца сваім асабістым укладам у яго развіццё і тым, што яго на прадпрыемстве памятаюць. Ды ён і не з тых людзей, якія дадуць пра сябе забыць: актыўны, з пачуццём гумару, які валодае чэпкай памяццю чалавек з задавальненнем дзеліцца сваімі ведамі, вопытам і ўспамінамі з сённяшнімі завадчанамі.    «Кошкі — яго захапленне»    Вольны час Мікалай Аляксандравіч праводзіць на дачы, дзе займаецца агародам, нарыхтоўкай дроў і іншымі гаспадарчымі справамі – там не засумуеш, праца ўвесь час сама знаходзіцца. Любіць Мікалай Аляксандравіч збіраць грыбы і проста блукаць па лесе, атрымліваючы асалоду ад чыстым паветрам і цішынёй. На пытанне аб яго сённяшніх захапленнях ён не паспеў адказаць-за яго адказала Раіса Мікалаеўна:»кошкі — яго захапленне". Нават зімой ён раз у два-тры дні ездзіць на дачу, каб пакарміць двух сваіх» прыпісаных " катоў, а з імі – і пухнатых мігрантаў з іншых дач і проста нічыіх.    Нішто на зямлі не праходзіць бясследна. На дарозе жыцця кожны чалавек пакідае свае сляды. Хутка знікнуць на зямлі адбіткі ног, але застануцца ў памяці справы і ўчынкі. Пасля размовы з Мікалаем Аляксандравічам становіцца зразумела, як атрымалася Ашмянскага сыраробнага заводу стаць флагманам ў сваёй галіне. З такімі людзьмі можна згарнуць горы. Ашмянскі Веснік